بررسی و یقینی درصد ریسندگی جنسی مولدین ماده تاس ماهی روسی (چالباش) در حاشیه جنوب شرقی دریای خزر (چالباش پائیزه)

بدین منظور از صیدگاه های ناحیه چهار (شیلات بندرترکن)، سه صیدگاه ترکمن، میانقلعه و تازه آباد به عنوان ایستگاه های محل نمونه برداری انتخاب گردیده اند. در طی نمونه برداری (پائیزه 1376)، از صیدگاه های ترکمن، میانقلعه و تازه آباد به ترتیب 39، 18 و 14 ماهی مورد نمونه برداری قرار گرفتند سپس برای تمام مولدین نمونه برداری شده، میانگین شاخص قطبیت (polanigation ludex) تعیین گردید. در مرحله بعد به منظور مشخص نمودن همگونی یا غیرهمگونی نمونه های سه ایستگاه از پیراسنجه های آماری استفاده شد. بدین منظور پیراسنجه های آماری شاخص قطبیت برای سه ایستگاه تعیین گردیدند (20cv.r درصد) سپس به منظور نیل به هدف اصلی آزمون آماری آزمایشات فاکتوریل در غالب بلوک های کاملا تصادفی انتخاب گردید. برای این آزمون جداول تجزیه واریانس (anca) تشکیل گردید. نتیجه این که بین بلوکها (ایستگاه های زمانی)، ماه ها (بدون در نظر گرفتن ایستگاه ها) و ایستگاه ها (بدون در نظر گرفتن ماه ها) و بین ماه ها در ایستگاه ها (اثر متقابل ایستگاه - ماه) هیچگونه اختلاف معنی داری مشاهده نشد (؟ محاسباتی برای تمام تیمارها کوچک تراز ؟ جدول بود). بنابراین سه ایستگاه به صورت یک ایستگاه و نمونه های سه ایستگاه با هم و بدون تفکیک ، نمونه های یک ایستگاه واحد در نظر گرفته شد. در ادامه مولدین براساس شاخص قطبیت به دو گروه تقسم شدند. مولدین با شخاص قطبیت کوچکتر یا مساوی 0/08 که در تحقیق حاضر تحت عنوان مولدین دارای رسیدگی جنسی کامل و مولدین با شاخص قطبیت بالای 0/08 که به عنوان مولدین دارای رسیدگی جنسب ناقص معرفی شدند. بدین ترتیب از مجموع 71 مولد نمونه برداری شده، 26 مولد به عنوان مولدین دارای رسیدگی جنسی کامل تشخیص داده شد. سپس به منظور نیل به هدف نهایی این تحقیق کار تعمیم به کل انجام گردید (بدین منظور از آمار بخش تحقیقات شیلات مازندران مربوط به تعداد مولدین رسیده در فصل پائیز در ناحیه چهار شیلات استفاده شد) بدین ترتیب ، تعداد 63 مولد به عنوان مولدین دارای رسیدگی جنسی کامل تعیین گردید که در واقع 36/6 درصد از کل مولدین را شامل شدند. بدین ترتیب درصد رسیدگی جنسی مولدین ماده در ناحیه چهار در فصل پائیز تعیین گردید که بیانگر فراوانی مولدین دارای رسیدگی جنسب کامل در حاشیه جنوب شرقی دریای خزر می باشد. تحقیق دیگری که در کنار تحقیق فوق انجام گردید، معرفی روش تعیین ضریب رسیدگی جنسی (matuiation ludex) و جایگزینی آن به جای روش تعیین شاخص قطبیت (palanigation ludex) به منظور گزینش مولدین مناسب و آماده برای تزریق هیپوفیز می باشد. به این منظور 5 مولد انتخاب گردید و نمونه های تخمک هر یک از مولدان در محیط کشت مصنوعی (محلول اصلاح شده رینگر + هورمون پروژسترون) قرار داده شدند تا روند تکاملی آنها بررسی گردد. در نهایت مولد a با شاخص قطبیت 0/102 پس از 36 ساعت به تکامل نهایی جنسی رسیده، مولدین e.d.c.b که به ترتیب دارای شاخص قطبیت 0/039, 0/056, 0/078 و 0/059 بودند، در طی مدت 24 ساعت به تکامل نهایی جنسی رسیدند. بدین ترتیب کشت تخمک ها و بررسی روند تکاملی تخمدان بعنوان روشی متکامل تر و دقیق تر نسبت به شاخص قطبیت معرفی شد. براساس این روش چنانچه ضریب شاخص رسیدگی جنسی 90 درصد باشد، می توان با اطمینان نسبت به تزریق عصاره هیپوفیز اقدام نمود. با توجه به دلایل ارائه شده نگه داری مولدین چالباش به منظور تکثیر بهاره امری غیرعلمی و غیرمعقول بوده و تکثیر پائیزه چالباش پیشنهاد گردید.